معماری و سینما(۸)

معماری در سینما – سینما در معماری

Architecture in Cinema - Cinema in Architecture
“سینما هنری چند بعدی“

این عبارت، تعبیر Jean-Luc Godard فیلمساز برجسته فرانسوی از سینما است. از نقطهنظر Godard فیلمسازان با شیوههای مختلفی به فیلمسازی میپردازند. البته منظور وی تنها اسباب و لوازم فیلمسازی نیست، بلکه تفاوتی است که در نحوه نگرش و بیان ایدههای فیلمسازان مختلف باهمدیگر وجود دارد؛Jean Renoir وRobert Bresson، موسیقی میسازند. Sergei Eisenstein نقاشی میکند. Stroheim به عنوان نویسنده داستانهای کوتاه صدادار در دوران صامت شناخته شده است و Alain Resnais مجسمهسازی میکند.

از این لحاظ سینما در ابتدا هرچیزی میتواند باشد. فهرست Godard از نمونههای شیوه ساخت فیلم، میتواند با مفهوم دیگری، یا به تعبیری، بوسیله یک شیوه مشخص دیگر تکمیل و توسعه یابد؛ سینما به عنوان معماری.
جداییناپذیری توصیف سینمایی معماری و ماهیت سینمایی تجربه معماری، سبب تاثیرگذاری متقابل این دو هنر از بسیاری جنبههای گوناگون شده است. با وجود آنکه هر دو به عنوان هنری شناخته شدهاند که با کمک تعداد زیادی متخصص، دستیار و تکنسین پدید میآیند، اما بدون اینکه خواسته باشیم ماهیت اصلیشان (سینما و معماری) را بهعنوان نتیجه تلاشی گروهی نادیده بگیریم، بایستی اذعان کنیم، هر دو، هنری ابداعی و حاصل ایدهپردازی هنرمندانه خالق خود هستند.

ارتباط بین سینما و معماری از دیدگاههای متنوعی میتواند مورد مطالعه قرار گیرد؛

چگونه کارگردانان مختلفی همچون Walter Ruttman در فیلم برلین، سمفونی شهر بزرگ (۱۹۲۷) یا Fritz Lang درمتروپلیس (۱۹۲۷) در فیلمهایشان، شهر را (به گونهای خاص خود) تصویر میکنند.

یا چگونگی نمایش ساختمانها و خانهها؛ چنانکه به عنوان نمونه، در فیلمهای اکسپرسیونیستی آلمان با فضاهای خیالپردازانه که بین رویا و واقعیت معلق هستند، روبهرو میشویم. معماری همچون Paul Nelson که به عنوان یک معمارحرفهای و هم یک طراح صحنه شناخته شده است، در پروژهای همچون خانه معلق (۱۹۳۶ -۳۸)؛ خانهای با چندین اتاق طراحی میکند که همانند آشیانه پرندگان توسط یک محفظه فولادی و شیشهای آویزان است. (خانهای که شاید تصور آن تنها در خیال و ایدهپردازیهای سینماگران ممکن باشد.

افزون بر این، تاثیرپذیری معماران از سینما و بهکارگیری آن در ایدهپردازیهایشان از جمله مواردی است که در بررسی رابطه بین سینما و معماری میتوان به آن اشاره نمود. امروزه غالب معماران ایدههای فضایی و حتی تجسم آن را از طریق زبان فیلم جستوجو میکنند.
به عنوان نمونه؛Jean Nouvel ، معمار فرانسوی، اظهار میکند که تصویرپردازی و تجربه سینمایی به عنوان یک شیوه (و حتی منبع الهام) مهم برای ایدهپردازی پروژههای معماری اوست.
این معمار ۶۰ ساله با پروژههایی چون خانه اپرای لیون (۹۳ – ۱۹۸۶)، مرکز کنفرانس بینالمللی (۹۳ – ۱۹۸۹، )Tours در کارنامه حرفهای خود، میگوید:
معماری همانند سینما در دو بعد زمان و حرکت جریان دارد. انسان یک ساختمان را در ذهن خود در سکانسهای مختلف درک و تصویر میکند. در طراحی و ساخت یک بنا، پیشبینی و جستوجوی تاثیرات متقابل و ارتباط انسانهایی است که از برابر آن عبور میکنند، امری ضروری بهنظر میرسد.
یک ساختمان از سکانس ـ پلانهای پیوستهای تشکیل میشود که معمار به همراه برشها (کاتها)، قاببندیها، بازشوها و تدوین، آنها را به وجود میآید.